Makale

Etik ve Hukuk Boyutuyla Tezden Üretilen Yayınlarda Haksız Yazarlık

Özet

Araştırmanın amacı, bilimsel yayın etiği ve fikir ve sanat eserleri kanunu kapsamında ele alınan haksız yazarlık konusunu doktora tezlerinden üretilen yayınların yazar sıralamalarını inceleyerek ele almaktır. Bu amaç doğrultusunda, 2015-2019 yılları arasında İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı’nda yayımlanan 161 adet doktora tezinin künyesi dokuman incelemesi yoluyla sınıflandırılmıştır. Belirlenen arama kriterleri aracılığıyla tezlerden üretilen yayınlar tespit edilmiştir. Araştırmanın son aşamasında, SPSS programı aracılığıyla tanımlayıcı analizler yapılarak tezlerden üretilen yayınların etik yansıması ortaya konmuştur. Araştırma sonuçlarına göre araştırmanın tamamen öğrenci tarafından yürütüldüğü doktora program çıktılarında yazar sıralamasından kaynaklı etik ihlali oranının yaklaşık %17 olduğu görülmektedir. 30 üniversitenin kapsam dâhilinde olduğu araştırmada etik ihlali durumunun 11 üniversitede yaşandığı görülmekte, ağırlıklı olarak 5 üniversitede kümelendiği gözlenmektedir. Etik ihlali yapılan yayınlar; yazar ve danışmanların cinsiyeti, unvan ve üniversiteler bakımından incelendiğinde sonuçlar konunun hem kişisel etik değerler hem de kurum etik kültürü açısından ele alınması gerektiğini göstermektedir. Araştırma sonuçları, etik ihlallerin en azından bir kısmının tespit edilebilir olduğunu, makul önlemler alındığında bu ihlallerin önlenebileceğini göstermektedir. Bundan dolayı araştırmanın; etik ihlaller konusunda farkındalık yaratılması ve önlem mekanizmalarının geliştirilmesi açısından pratik, etik ihlali sebeplerinin araştırılabileceği gelecek çalışmalara ışık tutması bakımından teorik katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etik yayın etiği Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu eser sahibi haksız yazarlık tez dokuman analizi